مقالات دُرفَک

آیا ژنتیک بر روی فوتبالیست‌های زن و مرد در خطر آسیب‌دیدگی یکسان تأثیر می‌گذارد؟

در چند سال اخیر، دنیای فوتبال علاقه ای توقف ناپذیر به شکستن شکاف جنسیتی با هدف دستیابی به برابری مورد نظر بین زنان و مردان نشان داده است. اما به نظر می رسد ژنتیک معیارهای خاص خود را در تعیین عملکرد و احتمال آسیب دیدگی بازیکنان زن فوتبال در برابر همتایان مرد خود رعایت می کند.

آلفا اکتینین-3، پروتئین سرعت و انفجار

آلفا اکتینین-3 که توسط ژن ACTN3 رمزگذاری شده است، یک پروتئین ساختاری فیبر عضلانی با نقش کلیدی در دیسک Z است، زیرا عناصر انقباضی فیبر عضلانی را با ثبات بیشتری فراهم می کند، که ظرفیت بیشتری را برای تولید استحکام - قدرت توضیح می دهد.

اکتینین-3 فقط در فیبرهای عضلانی سریع بیان می شود، که نشان می دهد نقش این پروتئین برای انقباضات سریع عضلانی یا انقباضاتی که با سطح قدرت بالا انجام می شود، خاص است.

ژن ACTN3 دارای سه ترکیب ژنوتیپ است: XX، RX و RR. ژن ACTN3 دارای یک تنوع ژنتیکی است که معمولاً به عنوان پلی مورفیسم R577X شناخته می شود. این چند شکلی در حدود 20 درصد از جمعیت جهان وجود دارد. این تنوع ژنتیکی باعث می شود افراد با ژنوتیپ XX دچار کمبود آلفا-اکتینین-3 عملکردی شوند. افراد با ژنوتیپ RR یا RX دارای آلفا-اکتینین-3 عملکردی هستند.

ثابت شده است که افراد XX دارای چندین فنوتیپ منفی هستند، مانند قدرت عضلانی کمتر و حجم عضلانی، ظرفیت مختل برای تحمل فشار عضلانی و کاهش تراکم استخوان.

فوتبال و چند شکلی R577X:

در ورزش، پلی‌مورفیسم R577X یکی از تغییرات ژنتیکی است که بیشتر مورد مطالعه قرار گرفته است، زیرا بسیاری از محققان ثابت کرده‌اند که ورزشکاران XX در ورزش‌های قدرت محور نخبگان کمتر حضور دارند.

علاوه بر این، در برخی از این تحقیقات قبلی، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ورزشکاران XX نسبت به ورزشکاران RR و RX تمایل بیشتری به آسیب‌های عضلانی غیر تماسی دارند.

در بین ورزش های قدرت محور، فوتبال سناریوی ایده آل برای بررسی چندشکلی R577X است. فوتبال به وضوح «قدرت/انفجار» است و با تکرار اقدامات با شدت بالا، مانند شتاب‌های ناگهانی، کاهش سرعت، تغییر جهت و پرش مشخص می‌شود.

در واقع، تحقیقات قبلی ثابت کرد که ژنوتیپ XX، که قادر به بیان آلفا-اکتینین-3 نیست، می تواند برای تبدیل شدن به یک بازیکن حرفه ای فوتبال آسیبی ایجاد کند (حضور بازیکنان XX در تیم های فوتبال حرفه ای کمتر از افراد غیر ورزشکار است.

ژنوتیپ‌های XX نسبت به بازیکنان RR تمایل بیشتری به آسیب‌های عضلانی غیر تماسی دارند و قبل از بازگشت به بازی پس از این نوع آسیب‌ها، به دوره بهبودی طولانی‌تری نیاز دارند.

اما این یافته ها در نمونه های فوتبالیست مرد حرفه ای انجام شده است. تأثیر ژنوتیپ ACTN3 XX در آسیب‌های عضلانی غیر تماسی یا هر نوع آسیبی در بازیکنان زن فوتبال ثابت نشده است.

آیا پلی مورفیسم R577X بر بازیکنان زن و مرد حرفه ای به یک اندازه تأثیر می گذارد؟

**[خرید آنلاین انواع توپ های فوتبال و فوتسال با بهترین کیفیت و قیمت (جهت خرید عمده تماس بگیرید)]

هدف از تحقیقات اخیر انجام شده توسط Juan del Coso (2022) انجمن پلی‌مورفیسم ACTN3 rs1815739 با عملکرد فیزیکی و بروز آسیب در بازیکنان حرفه‌ای فوتبال زن برای تعیین تأثیر چندشکلی R577X بر متغیرهای عملکرد فیزیکی و بروز آسیب‌دیدگی بازیکنان حرفه‌ای در رقابت‌های لیگ دسته اول اسپانیایی زنان بود. این فرضیه این بود که بازیکنان XX نسبت به بازیکنان RR عملکرد پرش و سرعت کمتری دارند و میزان آسیب دیدگی عضلانی غیر تماسی بالاتری دارند.

در یک مطالعه مقطعی، عملکرد و اپیدمیولوژی آسیب‌های عضلانی غیر تماسی در یک گروه 191 بازیکن حرفه‌ای فوتبال زن ثبت شد. شرکت کنندگان در فصل 2020-2021 برای هر یک از 9 تیم از 18 تیمی که در لیگ دسته اول فوتبال زنان اسپانیا (Primera Iberdrola) رقابت کردند، بازی کردند.

برای این تحقیق، مجموعه‌ای از تست‌های عملکرد فیزیکی (دورسی فلکشن مچ پا، فاصله نشستن و رسیدن، پرش متقابل و دوی سرعت) در پیش‌فصل انجام شد و آسیب‌های ناشی از روال تمرینی یا مسابقات آن‌ها در کل سال فصل 2021 2020 ثبت شد. 

نتایج مطالعه

از نمونه مورد مطالعه، 28.3 درصد از بازیکنان زن دارای ژنوتیپRR 52.9 درصد دارای ژنوتیپ RX و 8.8 درصد دارای ژنوتیپ XX بودند. اینها نماینده ترین نتایج هستند:

- ارتفاع پرش، زمان دوی سرعت، فاصله نشستن و رسیدن به صندلی و دورسی فلکشن مچ پای راست و چپ در RR، RX و XX مشابه بود.

- بروز صدمات حین تمرین و مسابقات تفاوتی بین ژنوتیپ ها نشان نداد.

-نسبت بازیکنان با آسیب عضلانی بدون تماس، آسیب رباط و آسیب استخوان نیز در بین ژنوتیپ ها مشابه بود.

-توزیع بازیکنان بر اساس تعداد مصدومیت، مصدومیت هفتم

اریتی، نوع مواجهه، عود و نحوه شروع در 3 ژنوتیپ مشابه بود.

– در هر سه ژنوتیپ، ران شایع ترین محل آسیب بود.

- مچ پا دومین مکان رایج برای بازیکنان RR و XX بود، در حالی که زانو دومین مکان رایج برای بازیکنان RX بود. در هر صورت، توزیع صدمات بر اساس مکان تحت تأثیر ژنوتیپ قرار نگرفت.

نتیجه گیری از مطالعه

اگرچه نیاز به مطالعات تاییدی وجود دارد، به نظر می‌رسد که ژنوتیپ XX ممکن است تأثیر مضر کمتری بر عملکرد فوتبال در زنان نسبت به مردان داشته باشد.

ذکر این نکته ضروری است که ویژگی های فیزیکی، فیزیولوژیکی و تاکتیکی فوتبال زنان در مقایسه با فوتبال مردان ممکن است بر این یافته ها تأثیر داشته باشد. ادبیات موجود نشان داده است که بازیکنان زن فوتبال مسافت کمتر و سرعت کمتری را در طول مسابقات طی می کنند، و عملکرد کمتری را در دوی سرعت، پرش ها و استقامت متناوب نسبت به همتایان مرد نشان می دهند. سبک بازی مستقیم‌تر، با پاس‌های کمتر به ازای هر مالکیت، و سرعت پاس‌های کمتر نسبت به تیم‌های مردانه. این تفاوت‌های فیزیولوژیکی و تاکتیکی بین ویژگی‌های برتر فوتبال زنان و مردان ممکن است به ناچیز بودن کمبود آلفا-اکتینین در زنان مربوط باشد.

اگرچه این مطالعه در یک نمونه همگن از بازیکنان زن فوتبال شرکت کننده در همان مسابقه انجام شد، اما حجم نمونه نسبتاً کم بود و همه تیم‌ها مشمول پروتکل‌های تمرین، مسابقه و رژیم غذایی مشابهی نبودند.

علاوه بر این، پروتکل های توسعه یافته توسط کارکنان تیم ها برای پیشگیری و درمان آسیب ها یکسان نبود. بنابراین، دستیابی به هر گونه نتیجه گیری قطعی در مورد عدم ارتباط ژنوتیپ ACTN3 با عملکرد فوتبال و بروز آسیب در بازیکنان زن حرفه ای باید با احتیاط انجام شود. تحقیقات آتی در سایر نمونه‌های زنان ورزشکار حرفه‌ای یا نخبه باید برای تکرار نتایج این مطالعه انجام شود. علاوه بر این، مطالعه حاضر تنها بر روی یک پلی مورفیسم ژنتیکی متمرکز بود، در حالی که عملکرد ورزشی و حساسیت به آسیب ممکن است تحت تأثیر سایر گونه‌های ژنتیکی قرار گیرد که در آزمایش فعلی مورد مطالعه قرار نگرفته‌اند.

در هر صورت و در این مطالعه، ژنوتیپ ACTN3 بر نحوه شروع، زمان مورد نیاز برای بازگشت به بازی، نوع آسیب یا توزیع محل بدن آسیب تأثیری نداشت. به طور خلاصه، بازیکنان زن حرفه‌ای با ژنوتیپ‌های مختلف پلی‌مورفیسم R577X دارای مقادیر مشابهی در عملکرد خاص فوتبال و بروز آسیب هستند. از منظر عملی، ژنوتیپ ACTN3 ممکن است برای پیش بینی عملکرد یا بروز آسیب در بازیکنان حرفه ای زن فوتبال مفید نباشد: تأثیر این ژنوتیپ بر فوتبال زنان ناچیز به نظر می رسد، حداقل در مقایسه با اثر مضر ژنوتیپ ACTN3 XX در بازیکنان مرد فوتبال که قبلا یافت شده بود. 

باشگاه و مدرسه فوتبال درفک البرز، تلاش دارد تا همگام با تمرینات بهترین آکادمی های فوتبال دنیا جلو رفته و استعدادهای بهتری را به فوتبال ملی و باشگاهی ایران معرفی کند. شما نیز می توانید عضو باشگاه درفک البرز شده و در مسیر حرفه ای شدن قدم بردارید.